W nocy z 29 na 30 listopada 1830 r. w Warszawie wybuchło Powstanie Listopadowe – zryw niepodległościowy skierowany przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Doszło do niego w wyniku pogarszającej się sytuacji politycznej w Królestwie Polskim. Carowie z roku na rok rządzili coraz bardziej autorytarnie, gwałcąc kolejne postanowienia konstytucji. Wybuch Powstania Listopadowego poprzedziło utworzenie w 1828 roku tajnego sprzysiężenia w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie, na czele którego stanął ppor. Piotr Wysocki. Sprzysiężenie, liczące ok. 200 członków i mające kontakty ze środowiskiem studenckim, rozpoczęło przygotowywania do wystąpienia zbrojnego. Powstańcy zamierzali opanować stolicę i oddać władzę w ręce polityków cieszących się zaufaniem społecznym. Zaczęła się wojna, w czasie której doszło do szeregu bitew, a największą i najkrwawszą była ta pod Olszynką Grochowską, gdy polscy żołnierze powstrzymali natarcie wroga na Warszawę. Do historii przeszły też zwycięskie walki pod Wawrem, Dębem Wielkim i Iganiami, jak i zakończona niepowodzeniem wrześniowa obrona stolicy. Po utracie Warszawy armia polska prowadziła już jedynie działania o charakterze partyzanckim. Za datę zakończenia Powstania Listopadowego przyjęto 21 października 1831 r., gdy poddała się twierdza Zamość. Wraz z upadkiem insurekcji nastąpiło drastyczne ograniczenie autonomii Królestwa Polskiego i rozpoczęły się prześladowania uczestników powstania.
Przy Urzędzie Gminy Telatyn, w 191 rocznicę jego wybuchu, otwarta została wystawa autorstwa Posła na Sejm RP pana Tomasza Zielińskiego upamiętniająca ten fakt. Zachęcamy wszystkich mieszkańców Gminy Telatyn do odwiedzenia wystawy i przywołania tych pamiętnych dni, kiedy to Polacy z wielkim poświęceniem i narażaniem życia walczyli o odzyskanie niepodległości utraconej wraz z III rozbiorem Polski.